Τσάκρας – Νάντις – Μάρμα Στάνα
Υπάρχουν τρία επίπεδα ενεργειακών κέντρων που συνδέουν το σώμα με τον νου και την ανώτερη συνείδηση—τα Τσάκρας, τα Νάντις και τα Μάρμα Στάνα.
Τα Τσάκρας είναι τα ενεργειακά κέντρα του λεπτοφυούς σώματος. Είναι τα πιο λεπτοφυή από τα τρία, καθώς έχουν τη φύση πρανικών ή «ενεργειακών κέντρων» και όχι απλών φυσικών τοποθεσιών (γι’ αυτό και οι ενέργειές τους σπάνια γίνονται αντιληπτές σε φυσικό επίπεδο).
Τα Νάντις είναι τα λεπτά κανάλια που εκτείνονται από τα τσάκρας σε διάφορα σημεία του σώματος και τα οποία ενεργοποιούν τα φυσιολογικά μας συστήματα. Δεν είναι φυσικά νεύρα αλλά αντιληπτές ενεργειακές ροές.
Τα Μάρμα Στάνα είναι ευαίσθητες περιοχές που αναπτύσσονται από τα νάντις. Διανέμουν την πράνα από τα τσάκρας και τα νάντις σε όλο το σώμα ως σύνολο. Μπορούν να γίνουν αισθητά ως ορισμένα σημεία ή ζώνες στο σώμα. Επομένως, μπορούμε να κατανοήσουμε τα μάρμα στάνα ως μια ανάπτυξη σε φυσικό επίπεδο των ενεργειών που προέρχονται από τα τσάκρας και τα νάντις.
Τρεις Τύποι Ενεργειακών Κέντρων
H τεχνική της Ντάρανα συνίσταται στο να κατευθύνει κανείς το βλέμμα σε ένα ζωτικό σημείο, Μάρμα Στάνα, το οποίο υποδηλώνεται από μια ανατομική θέση. Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε σχετικά με την Ντάρανα πως δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επικαλούμαστε την εικόνα του ανατομικού σημείου. Δεν επικαλούμαστε το όργανο ή την ανατομική θέση, αλλά κατευθύνουμε βλέμμα προς το ζωτικό σημείο.
Μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί Ντάρανα στις Άσανα, στις Μούντρες ή στην Πραναγιάμα
Τα δεκαέξι ζωτικά σημεία που χρησιμοποιούνται στην Ντάρανα είναι τα εξής:
Όποιο και αν είναι το ενδεδειγμένο σημείο, η Ντάρανα εκτελείται χωρίς να μετακινούμε το κεφάλι από τη θέση που πρέπει να έχει στην Άσανα, στη Μούντρα ή στην Πραναγιάμα που εκτελούμε. Ας επαναλάβουμε για άλλη μια φορά πως η Ντάρανα εκτελείται κατευθύνοντας το βλέμμα προς το ζωτικό σημείο και όχι ανακαλώντας νοερά το συγκεκριμένο σημείο.
Στην πράξη, υπάρχουν δύο τύποι Ντάρανα:
Ανάλογα με την Άσανα, τη Μούντρα ή την Πραναγιάμα, το βλέμμα μπορεί να κατευθύνεται διαδοχικά σε περισσότερα ζωτικά σημεία κατά τη διάρκεια της εισπνοής, αλλά κατά τη διάρκεια της εκπνοής, η συγκέντρωση διατηρείται πάντα σε ένα και μόνο σημείο. Για παράδειγμα, στην Τατάκα Μούντρα, γνωστή επίσης και ως Τάνταγκι Μούντρα, η συγκέντρωση μπορεί να κατευθυνθεί σε όλα τα δεκαέξι ζωτικά σημεία κατά τη διάρκεια της εισπνοής, από Πάντα Ανγκούστα, το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, μέχρι Σίρσα, το βρέγμα.
Κατά τη διάρκεια της εκπνοής, μπορεί να παραμένει σε ένα μόνο σημείο. Στη συγκεκριμένη Μούντρα, το σημείο αυτό μπορεί να είναι είτε Κάντα, ο λαιμός, είτε Ναμπί, ο αφαλός, ή ακόμη Μούλα, το περίνεο.
Στις Μούντρες που εκτελούνται σε καθιστή θέση, η συγκέντρωση κατευθύνεται στα ζωτικά σημεία που βρίσκονται μεταξύ Μούλα και Σίρσα, ξεκινώντας πάντοτε από κάτω. Στην Πραναγιάμα και στις Μούντρες, η συγκέντρωση μπορεί να κατευθύνεται σε ένα και μόνο σημείο μεταξύ Μούλα και Σίρσα.
Τα ζωτικά σημεία που βρίσκονται μεταξύ Μούλα και Σίρσα έχουν μεγαλύτερη πνευματική αξία.
Σύμφωνα με τον Κρίσναματσάρυα:
Έτσι μπορούμε να διακρίνουμε τρία επίπεδα στο εσωτερικό των δεκαέξι ζωτικών σημείων.
Εκτός από αυτά τα δεκαέξι ζωτικά σημεία, ο Ρίσι Γιαγκνιαβάλκυα αναφέρει το σημείο Τάρακα, τον ορίζοντα, που θεωρείται ως ένα από τα ζωτικά σημεία του κόσμου. Το σημείο Τάρακα είναι ένα από τα σημεία στο οποίο μπορεί να εφαρμοστεί η Ντάρανα. Η συγκέντρωση σε Τάρακα συνίσταται στο να κατευθύνει κανείς το βλέμμα οριζόντια στην προέκταση της ευθείας των ματιών, στο πιο απομακρυσμένο σημείο, χωρίς να επικαλείται καμία εικόνα.
ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ:
Στην τεχνική Ντάρανα ο στόχος δεν είναι να μη φύγει καθόλου η προσοχή από το σημείο συγκέντρωσης.
Αλλά όταν παρατηρείτε ότι η προσοχή έχει φύγει από το σημείο συγκέντρωσης, απλά να την επαναφέρετε.
Όσες φορές χρειαστεί να το κάνετε αυτό.
Χωρίς καμία κριτική.
Με αυτήν την επαναφορά εξασκείται η προσοχή και η συγκέντρωση προοδευτικά γίνεται όλο και βαθύτερη.
Μούντρα
Η Μούντρα ορίζεται ως μία σωματική και νοητική στάση που εμποδίζει την ανάπτυξη των κλέσας*.
Η Μούντρα επιτρέπει την απενεργοποίηση των συναισθημάτων που μας επηρεάζουν.
Η Γιόγκα ορίζει συγκεκριμένες παραμέτρους για την πρακτική της Μούντρας:
6, 8, 12 ή 16, ανάλογα με τη Μούντρα
* Στα Γιόγκα Σούτρας του Πατάντζαλι. στο 2 κεφάλαιο Sadhana Pada αναφέρει:
«2.3 Υπάρχουν πέντε είδη δεινών (kleshas):
1) άγνοια για την αληθινή φύση των πραγμάτων (avidya),
2) η ατομικότητα ή ο εγωισμός (αίσθηση ψευδούς ταυτότητας) (asmita),
3) η προσκόλληση ή ο εθισμός σε ψυχικές εντυπώσεις ή σε αντικείμενα (raga),
4) αποστροφή σε πρότυπα σκέψης ή σε αντικείμενα (dvesha), και
5) αγάπη αυτών σαν να είναι ίδια η ζωή (abhinivesha), καθώς και φόβος της απώλειάς τους σαν να είναι ο θάνατος.»
Τα κλέσας τροφοδοτούνται από συναισθήματα που είναι το απότελεσμα ανεκπλήρωτων και εκπληρωμένων επιθυμιών.
Μόλις υπάρξει μια συγκεκριμένη επιθυμία (ή αποστροφή, η οποία είναι επίσης μια επιθυμία), υπάρχουν μόνο δύο δυνατότητες:
● Παίρνετε αυτό που θέλετε.
● Δεν παίρνετε αυτό που θέλετε.
Εάν η επιθυμία (κάμα) δεν εκπληρωθεί, τότε υπάρχει το συναίσθημα της απογοήτευσης ή του θυμού, το οποίο ονομάζεται krodha. Ο θυμός είναι αποτέλεσμα ανεκπλήρωτων επιθυμιών που κάποιος δεν έχει μάθει να κανονίζει, να ανακουφίζει ή να καταλαβαίνει. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια επιθυμία που πρέπει να κατανοηθεί και να επιλυθεί. Η ζήλια, matsarya, έρχεται όταν κάποιος δεν έχει κάτι που θέλει και κάποιος άλλος το έχει.
Αν επιτευχθεί ή εκπληρωθεί η επιθυμία (κάμα) τότε υπάρχει το συναίσθημα της υπερηφάνειας, muda, έχοντας ό,τι οι άλλοι δεν έχουν. Όταν κάποιος επιτύχει αυτό που λαχταρά, τότε έρχεται η προσκόλληση που ονομάζεται moha. Το moha είναι η λανθασμένη αίσθηση ότι “αυτό είναι δικό μου!”
Όταν κάποιος συνδέεται με κάτι, γίνεται άπληστος, που ονομάζεται lobha. Μόλις υπάρξει προσκόλληση σε κάτι, είναι σαν να μην μπορεί κανείς να έχει αρκετά.
Έτσι έχουμε 6 συναισθήματα (κάμα, κρόντα, ματσάρυα, μάντα, μόχα, λόμπα) που τροφοδοτούν τα 5 κλέσας (άγνοια εγωισμός, προσκόλληση, αποστροφή, φόβος θάνατου) που “δηλητηριάζουν” τον νου.
Ο στόχος της Γιόγκα είναι να εμποδίσει την ανάπτυξη των κλέσας.